Nu zondag 20 maart om 14u nodigt Domein Kiewit iedereen uit om te komen luisteren naar de geschiedenis van het domein. Het is een verhaal dat begint in de 18de eeuw en verderloopt tot heden. De lezing bijwonen is gratis, maar vooraf inschrijven is verplicht. Inschrijven kan door een eenvoudig telefoontje naar 011 21 08 49 of te mailen naar [email protected]. (foto: Burgemeester Paul Meyers opent 'de kinderboerderij' - 26/06/1976 - foto Stad Hasselt)

ZOEKTOCHT VAN EEN JAAR

Schepen Joost Venken, verantwoordelijk voor het Domein, is erg opgetogen met de resultaten van het vele opzoekwerk. "Een jaar lang is intensief gezocht naar de verborgen en minder verborgen geschiedenis Domein Kiewit. Tal van interviews zijn afgenomen, verhalen zijn gecheckt, foto's verzameld en ingescand en zelfs brieven die tijdens de oorlog zijn geschreven door de begeleidsters die hier verbleven in het herenhuis - Huize Rulot - naar het thuisfront, zijn teruggevonden. Het team van dit domein - en mag ik in het bijzonder Sonja Brocatus en Paul Leppens even vernoemen - heeft bijzonder puik werk geleverd."

EEN OVERZICHT IN 10 PUNTEN

Om het een beetje overzichtelijk te houden, beperkt deze tekst zich tot 10 tijdstippen of periodes die net dat ietsje boeiender zijn dan de rest.

1. HET PUTVEN

In 1776 koopt Jan van der Straeten 'het Putven'. In de verkoopakte staat dat er op het aangrenzende stuk 'de Schaverden' al een winning staat. Vermoedelijk stond de eerste 'boerderij' dus al op het domein tussen 1732 en 1776.

2. DE KIWIT

1856: de familie Roberti koopt gebied 'de Kiwit' met pachthof.  Een jaar later breekt ze alle gebouwen af - 'demolition totale' - en bouwt er een herenhuis, een koetshuis, schuren, stallingen en een - we zijn in Hasselt - distillerie. In 1868 verbouwt hij die laatste tot een boerderij. Dan wordt ook het eerste grondplan van Kiewit gemaakt. Daarop zijn reeds de eerste contouren van de Engelse tuin te zien.

3. LE KIEWIT

De 'Kiwit' wordt 'Le Kiewit' en het is onder die naam dat het door de familie Vroonen (foto - Genealogies des familles Vroonen et Collee - 1966 - Konklijk Geschied- en Oudheidkundig Genootschap Tongeren) wordt gekocht. Op 4 juli 1889 huldigt Emile Vroonen de monsterberg in. Die ligt in de Haringvijver. Deze laatste is uitgegraven met de hand. De grond die vrijkwam, werd in het midden gegooid en werd later de 'monsterberg' genoemd. Hij ontleent zijn naam aan het feit dat Emile Vroonen zijn domein - toen nog bestaande uit heide, vanop die berg kon 'monsteren'.

4. BOOTJE VAREN

Een kwarteeuw later is het groot feest in het gehucht Kiewit: kasteelheer Emile runt het domein 25 jaar en dat wordt gevierd. 's Avonds dreef op de vijver een versierd bootje met lichtgevende lampions. Dit bootje 'strandde' pas in de jaren '50: houtrot had het helemaal aangetast. Heel wat kinderen hebben genoten van stiekeme tochtjes op de vijver in het bootje van Kiewit.

5. TEHUIS RULOT

Op 2 april 1942 opent Tehuis Rulot de deuren. Het was een tehuis voor kinderen van het spoorwegpersoneel.  Tijdens WO II konden kinderen van het personeel daar terecht om aan te sterken van de ontberingen van de oorlog of om te genezen van een ziekte. De verblijfsduur werd beperkt tot ongeveer 3 maanden. Kiewit was het eerste Vlaamse tehuis voor spoorwegkinderen dat werd geopend.

6. BEZET

Het tehuis wordt ingenomen door de Duitse bezetter op 20 mei 1944. Tussen de 80 en de 90  kinderen werden met vrachtwagens geëvacueerd naar 2 andere tehuizen van de buurtspoorwegen.

7. SAFEHOUSE

Ten tijde van Tehuis Rulot werd het kasteeltje van Kiewit en meer bepaald de zolder door het verzet vaak gebruikt als een soort safehouse. Vluchtelingen werden er een nacht verstopt alvorens ze hun vlucht verder konden zetten. Rond 17 maart 1944 verstopte leftwaistgunner John E. Ault zich een tijdje op de zolder alvorens de laatste etappe van zijn ontsnapping aan te vangen. Ook de jood Anger Egon zou gebruikgemaakt hebben van dezelfde faciliteiten. Geruchten als zouden er nog vliegeniers op de Kiewitse zolder gezeten hebben, kunnen vooralsnog niet worden bevestigd.

Het specifieke verhaal van John E. Ault wordt nog verder onderzocht. Wat geweten is, is dat hij vanuit het herenhuis naar het vliegveld van Kiewit wandelde om er met een klein vliegtuigje, type Auster, onder de radar door te vliegen richting Frankrijk. Daar is hij krijgsgevangen genomen. Dergelijke vluchten vanop het Kiewitse vliegveld zijn uitgevoerd. Ook Anger Egon werd gevangengenomen: hij zou later werken als verpleger in de Mechelse Dossinkazerne.

8. DOLLE DINSDAG

5 september 1944 staat in Kiewit bekend als 'dolle dinsdag'. Geen dag om vrolijk van te worden want vijf verzetslieden verloren er tijdens een actie het leven. De geallieerden zouden wapens droppen om het verzet in staat te stellen mee te vechten tegen de bezetter. De dropping ging uiteindelijk niet door en de lokale verzetslieden overvielen daarop een kar geladen met Duitse wapens. Een van de Duitse begeleiders werd daarbij om het leven gebracht. Daarop nam de bezetter wraak en schoot 5 verzetslui dood. Hun namen en die van nog een aantal anderen staan op het monument in de Kiewitdreef.

9. APOSTOLAATSWERKEN

Bonaventure Lemmens was de laatste herenboer van Kiewit (1954 - 1978). Zijn kinderen dienden voor de Apostolaatswerken, een periode die nog relatief recent is en daarom ook bijzonder goed gedocumenteerd. Deze Apostolaatswerken waren een stroming die een terugkeer naar de zuiver katholieke waarden inhield. Deze werken bewandelden twee sporen: er werden verloofdencursussen georganiseerd en retraites voor de leiding van de christelijk geïnspireerde jeugdbewegingen.

10. 500 REACTIES

De oproep aan Hasselaren om foto's van Kiewit binnen te brengen leverde een schat aan materiaal op. Ze bestrijken een periode van meer  dan 40 jaar. Hetzelfde met de overlevering van verhalen. In het totaal gaat het om een kleine 500 reacties en beelden.

26 JUNI 2016: FEESTJE BOUWEN

26 juni a.s. bouwt Domein Kiewit een feestje: met kind- en natuurvriendelijke attracties uit de tijd van toen en ook daarvoor.

Het is die dag één groot feest, maar ook doorheen het jaar zijn er tal van activiteiten die betrekking hebben op de nieuwe voordeur van het domein. Zo is er begin april een boerderij-atelier voor kinderen van 9 tot 11 jaar. Dan wordt - onder deskundige begeleiding en in een kleine groep - opnieuw de stallen ingetrokken, een activiteit die in de beginjaren van de kinderboerderij regelmatig plaatsvond.

De eerste activiteiten rond het 40-jarig bestaan zijn al achter de rug. Het ging dan bv. om een workshop zuurdesembrood bakken of een poppenkast over Baziel de Bezembinder.