*** Deze toespraak werd gehouden naar aanleiding van het toekennen van het fairtradelabel aan KTA2 Villers in Hasselt. *** Beste aanwezigen, Ik ben leraar Geschiedenis, schepen van Ontwikkelingssamenwerking van Stad Hasselt en voor het overige wat men noemt 'een groene jongen'. Deze combinatie maakt het mij ? jullie raden het al ? bijzonder makkelijk om jullie een welgemeende proficiat te wensen met het behalen van de titel fairtradeschool.

CREATIVITEIT

Dat is te danken aan de samenwerking tussen jullie en Oxfam Wereldwinkel, de ijverige inzet van tal van jullie leerkrachten en ? het meest belangrijk ? het enthousiasme van de scholieren. Weze het nu het organiseren van een verwendag, het in elkaar steken van een etalage met wereldwinkelproducten of het ontwerpen van een nieuwe Oxfam-verpakking: op creativiteit inzake fairtrade stond het afgelopen jaar geen maat in deze school.

HOOPVOL

Dat scholen en scholieren zich kunnen en bovenal willen inzetten voor een thema dat door velen als 'soft' wordt ervaren, is iets dat mij hoopvol stemt. Fairtrade mag dan al gekend zijn, errond werken en ? meer nog ? de producten ook kopen en gebruiken, is minder vanzelfsprekend. Jullie weten nu dat fairtrade meer is dan koffie, wijn, chocolade, fruitsap of bananen. Honderden producten zijn er op de markt en die zijn lang niet meer alleen in de Wereldwinkel te verkrijgen.

DRUK WERKT

Het is anderzijds de immense verdienste van die Oxfam Wereldwinkels dat die producten nu ook gewoon in de supermarkt liggen. Jarenlang heeft de organisatie gestaag aan de weg getimmerd. Eerst bekeken als hippie-achtige naïevelingen, later misschien als drammerige missionarissen, maar nu beschouwd als deskundige en gewaardeerde partners. Zij hebben druk gezet op de ketel van de eerlijke handel en anderen zijn mee op de kar gesprongen. De consument is gaan vragen naar faire producten en grote ketens bieden die nu dan ook aan.

VERANDERING IS INGEZET, VERLOOPT TRAAG ?

De verandering is ingezet, maar verloopt traag. Voor fairtrade op het terrein bestaat er geen Shazam die je onmiddellijk een antwoord geeft op je vraag. Het is opboksen tegen vooroordelen ? soft, wereldvreemd, duur, niet lekker ? en grootmachten in de voedingsindustrie zoals Nestlé of Mars.

? MAAR KAN WEL

Maar verandering kan wel. Ik verwijs daarbij graag naar het voorbeeld van de kinderarbeid. In 1819 al nam het Britse parlement een wet aan om die kinderarbeid aan banden te leggen. Het in dienst nemen van jonge kinderen mocht niet langer. Tenminste niet zolang ze geen 9 jaar waren. En kinderen van 10 tot 16 mochten wel nog werken. Maximaal 12 uur per dag ? Toen werd er moord en brand geschreeuwd dat dit de concurrentie met andere landen zou vervalsen. Wie nu met zo'n wet zou komen ? toen was dat dus een hele verandering ? zou voor gek worden verklaard.

KINDERARBEID

En toch, toch is 200 jaar later de kinderarbeid nog de wereld niet uit. In de katoenpluk in pakweg India of in de kledingindustrie in bv. Bangladesh zijn er nog altijd kinderen die zich uit de naad moeten werken voor enkele dollarcenten per dag.

FAIR PRODUCT, FAIRE PRIJS!

Want ook dat is een gevolg van unfaire handel: kinderen die geen scholing krijgen omdat ze moeten werken. Of, in afgeleide, kinderen die geen scholing krijgen omdat hun ouders niet genoeg verdienen om ze die te geven. Producenten van faire producten krijgen een faire prijs daarvoor.

VAN 8 NAAR 140 EURO ?

Een faire prijs voor een product: dat zou altijd zo moeten zijn, maar dat is het jammer genoeg nog steeds niet. Een interessante reportage op de Nederlandse televisie opende mij nogmaals de ogen. Ze heette 'De slag om de klerewereld'. Wist je bv. dat een jeans van Diesel in aankoop en afhankelijk van het model slechts 8 tot 12 euro kost? En dat je daar bij pakweg Zalando gemakkelijk 140 euro voor betaalt? De documentaire leerde me dat faire kledingstukken hooguit enkele euro's duurder zouden zijn dan ze nu kosten. Dat moeten we toch ervoor over hebben?

Het is maar één praktijkvoorbeeld waar faire handel iets kan veranderen voor de mensen die katoen plukken of cacao, fruit en koffie telen.

10 JAAR FAIRTRADEGEMEENTE

Hasselt is - jullie wisten het misschien al - volgend jaar 10 jaar een FairTradeGemeente. Het is een titel waar hard voor gewerkt is en we zijn er ook trots op. Het betekent dat de stad fairtrade mee opneemt in haar beleid en fairtradeproducten promoot. In de eigen werking, maar ook naar buiten toe. Een evenement als het culinair parkfestival Amuse in juni, met jaarlijks duizenden bezoekers, is helemaal doordrongen van de fairtradegedachte. In de lagere scholen was er vorig jaar fairtradetoneel en iedere kleuter en leerling van het lager onderwijs kreeg rond 6 december een Sinterklaas uit fairtradechocolade mee naar huis.

KORTE KETEN IS OOK FAIR

Wijs ik - tot slot - nog op het feit dat eerlijke producten niet alleen uit het Zuiden hoeven te komen. In de huidige campagne van de fairetradegemeenten is er ook ruimschoots aandacht voor de zgn. 'korte keten'. Die korte keten duidt op het feit dat producten van hier rechtstreeks van de producent naar de consument gaan. Dat gaat dan over boerderijverkoop, maar bv. ook over de voedselteams waar mensen iedere week kunnen kiezen uit een heel palet van gezonde, vaak seizoensgebonden etenswaren van bij ons. Het is quasi een hele supermarkt, maar dan met producten die gekweekt, geteeld of geproduceerd zijn bij ons om de hoek.

DEZE SCHOOL MEENT HET

Ik had beloofd af te sluiten en belofte maakt schuld. Het is mij een eer en een genoegen jullie dit plexiplaatje te kunnen afleveren, namens de stad Hasselt en de trekkersgroep FairTradeGemeente,  met daarop de boodschap dat deze school het meent. Jullie verdienen het. Proficiat!

Ik dank u.