Stad Hasselt wapent zichzelf en haar inwoners tegen de gevolgen van een veranderend klimaat met de opmaak van een resultaatgericht klimaatactieplan. Een van de speerpunten is het milderen van de toenemende hittestress. Een letterlijk ‘hot topic’ deze dagen, wat zich in de toekomst bovendien over het hele Hasseltse grondgebied laat voelen.

“Hasselt is geen uitzondering op wat er over heel de wereld gebeurt. En dus dienen we ook lokaal onze verantwoordelijkheid op te nemen”, zegt Groen-schepen van Klimaat Joost Venken. “Hasselt heeft zich via het burgemeesterconvenant geëngageerd om tegen 2030 de uitstoot van CO2 terug te dringen met 40 procent en maatregelen te nemen die de stad weerbaarder maken tegen de gevolgen van een veranderend klimaat. Dat doen we gericht, met de opmaak van een klimaatactieplan. Een waarbij de focus duidelijk op actie ligt want de tijd van woorden is voorbij.”

Om te weten welke maatregelen nodig zijn, dienen we de cijfers van het Hasseltse klimaatrapport erbij te nemen. En wie spreekt over klimaat, zegt op de eerste plaats vaak CO2-uitstoot. In Hasselt bedroeg die, volgens het meest recente cijfer uit 2016, op jaarbasis 406.187 ton voor alle sectoren samen.

De uitdaging is dus helder, onze focus ook. De impact van een veranderend klimaat is fundamenteel en zal zich het sterkst laten voelen bij kwetsbare Hasselaren.

 

“Nemen we die sectoren dieper onder de loep valt op dat de Hasselaren zelf al een flinke duurzame omslag gemaakt hebben. Zo daalde de totale CO2-uitstoot van gezinnen met 16 procent tussen 2011 en 2016. Onze inwoners doen het daarmee een heel stuk beter dan alle Vlaamse gezinnen, die samen gemiddeld hun CO2-uitstoot met 7 procent beperkten. Die lijn moeten we aanhouden en exponentieel doortrekken, in alle lagen van de samenleving.” Richten we de blik vooruit, zien we dat nieuwe weerfenomen sterker zullen optreden. Het aantal hittedagen zal gevoelig stijgen en het hitte-eilandeffect, waarbij dichtbebouwde gebieden op warme dagen sterker opwarmen, zal zich nog deze generatie ook buiten de Singel laten voelen.

“De uitdaging is dus helder, onze focus ook. De impact van een veranderend klimaat is fundamenteel en zal zich het sterkst laten voelen bij kwetsbare Hasselaren. Zo zullen ouderen en kinderen het meest getroffen worden door toenemende hittestress. Daarnaast telt Hasselt hoger aantal inwoners dan het Vlaams gemiddelde die gevoelig zijn aan energie-armoede: de beperkte mogelijkheid om energie-investeringen uit te voeren. Willen we dat dit klimaatactieplan slaagt, moeten alle Hasselaren er beter van worden.” Het klimaatactieplan omvat daarvoor twee grote luiken: adaptatie (het aanpassen van de stedelijke omgeving aan een veranderend klimaat) en mitigatie (het reduceren van broeikasgassen, met name CO2). Gespreid over heel het plan lopen vier belangrijke lijnen.

Een: “We doen zoveel mogelijk collectief en ontzorgend. We doen dat waar het kan telkens op wijkniveau of stadsniveau. Zo creëren we een grote impact zonder dat dit een bijzondere inspanning vraagt van de individuele Hasselaar.”

• Aanplant van 500 klimaatbomen: Het project ‘Klimaatbomen in Hasselt’omvat de strategische inplanting en plaatsing van 500 klimaatbomen in het openbaar domein. In een eerste fase worden straten geselecteerd waar de hittestress tijdens zomerse dagen hoog oploopt. In een tweede fase worden in de betrokken straten locaties onderzocht waar verharding kan worden weggenomen en de bomen geplant kunnen worden. Deze actie heeft bij uitstek een lange-termijnimpact: de aangeplante bomen dienen minstens tot 2050 te kunnen groeien en bloeien om positieve klimaateffecten te kunnen leveren.
• Uitbreiding park Kapermolen:onder meer de oude parking van het zwembad wordt opgebroken en integraal deel van het park.

Twee: “We hebben specifiek aandacht voor de kwetsbaarste Hasselaren en zullen elke maatregel hieraan toetsen.” 

• Collectieve renovaties (via energiesprong): We vormen grote groepen huizen om naar energie-arme woningen. We hanteren waar nodig de energiesprong-methode: daarbij worden woningen in één keer verbouwd naar woningen zonder energiekosten op een zeer korte tijd (ca 10 dagen). Het eindresultaat is een woning die energie-efficiënt is en genoeg energie produceert om aan de laatste energienoden te voldoen. Dit kan kostenneutraal via een lening die gefinancierd wordt met de som van de besparingen op energiekosten. Renoveren is bovendien niet enkel een manier om je energiefactuur te doen dalen, het geeft ook enorm veel comfort wanneer het warm is. Neem als voorbeeld ‘t Scheep. Het gebouw heeft geen actieve koeling in de zin van airconditioning. Op duurzame manier wordt gebruik gemaakt van de koelte van de ondergrond gecombineerd met een doordacht concept en stevige isolatie. Het gevolg is een zeer aangename ruimte om in te vertoeven. Dat willen we voor alle Hasselaren. Aangenaam in de warme zomers, goedkoop in koude winters.
  

Drie: “We maken gebruik van innovatieve en creatieve oplossingen.”

• Stad op de stad: Stedelijke ruimte is schaars en kan best efficiënt benut worden. Daken zijn in stedelijke omgevingen vaak onbenut, maar kunnen perfect benut worden om energie op te wekken of om hitte af te koelen (groendak) en daktuinen of zelfs -parkjes of -oases te creëren. We zoeken naar methodieken om deze ‘stad op de stad’ mogelijk te maken.

Vier: “Acties worden gehaald. Dat betekent targets zetten, jaarlijks meten, evalueren en waar nodig onze aanpak bijsturen en aanscherpen. We werken een cascade van middelen uit en blijven verderwerken tot de klimaatdoelen van de burgemeestersconvenant bereikt zijn.Falen is geen optie meer.”

• Elk jaar minder verbruik door rechtspersonen: het energieverbruik van bedrijven, instellingen en verenigingen daalt jaarlijks met 4 procent. In eerste instantie zetten we hiertoe aan via energiecoachings.

Het actieplan zal de volgende jaren Hasselaren en hun leefomgeving zichtbaar en meetbaar weerbaarder maken tegen een veranderd klimaat.  “De opmaak van dit plan is een startmoment, letterlijk noch figuurlijk een eindpunt. De weg mag inderdaad lang zijn maar deze tocht is wel ‘tergend haalbaar’. Het Hasselts Energiebedrijf (HEB) is daar een perfect voorbeeld van. Sinds de oprichting in 2011 hebben we verschillende miljoenen euro geïnvesteerd in het stedelijk patrimonium. Alles samen een fors cijfer, maar slechts een klein deel van de totale stadsuitgaven. Toch konden we met deze relatief ‘kleine’ ingrepen alles samen wel forse energiewinsten boeken. Neem nu als voorbeeld de sporthal van Stevoort, waar we voor 500.000 euro de verwarming en het sanitair vernieuwden. Het energieverbruik daalde er met een kwart en de uitstoot werd er met een derde teruggedrongen. We moéten nu actie ondernemen maar het HEB toont aan dat het best wel kan. Met die ingesteldheid gaan we samen met de Hasselaren, bedrijven en organisaties op ons grondgebied aan de slag.”