*** Deze toespraak werd gehouden bij de vertoning van 'Cowspiracy' in de oude Hasseltse gevangenis. De documentaire heeft het over de invloed van de veeteelt op het klimaat. ***

Beste aanwezigen,

Ik geef het grif toe: toen enkele leden van Bite Back me vroegen om hier een inleidend woordje te doen, heb ik een nanoseconde getwijfeld. De dierenrechtenorganisatie - en zijzelf zal de laatste zijn om dat te ontkennen - staat immers bekend als oprecht compromisloos. Maar betekent politiek bedrijven, zeker vanuit de meerderheid, niet net het sluiten van compromissen? En zijn er bij compromissen wel 'winnaars' of 'verliezers'? Politiek is, om een open deur in te trappen, de kunst van het haalbare.

ZWEEP

Een nanoseconde twijfel dus. Maar toch ben ik als Hasselts schepen van o.a. Dierenwelzijn, Duurzaamheid en Milieu graag op dit aanbod ingegaan. Dialoog levert altijd nieuwe inzichten op en bovendien ben ik gepokt en gemazeld binnen Groen. Met '50 tinten grijs' hebben zowel Bite Back als Groen immers nog steeds de zweep gemeen. Langzaam maar zeker nieuwe inzichten doen doorsijpelen in de samenleving: dat is wat ons drijft. Met de ganzeveer als dat kan, met de karwats als dat moet.

Er is natuurlijk meer. Zonder elementen uit 'Cowspiracy' te verklappen, is dit een thema dat je als groene jongen niet koud kan laten. De veeteelt hééft een groot aandeel in de klimaatverandering.

VEETEELT GOED VOOR 76% VAN ALLE LANDBOUWGROND

De Vlaamse groenen zijn geen uur geleden tot dit inzicht gekomen. Goed 10 jaar geleden diende Vlaams parlementslid voor Groen Eloi Glorieux een voorstel tot decreet in 'houdende het stimuleren van een vegetarisch en biologisch voedingsaanbod'. Glorieux lichtte zijn voorstel zeer uitgebreid en genuanceerd toe. De documentaire moest nog gemaakt worden, maar toch leest Glorieux' toelichting als een soort 'Cowspiracy' avant-la-lettre. "Algemeen kunnen we stellen dat ongeveer 76 procent van alle landbouwgrond in de wereld of 29 procent van de totale landoppervlakte van de aarde gebruikt wordt voor veeteelt.", luidt het ergens. Het voorstel van 31 augustus 2005 haalde het niet. Omdat het uit de oppositie kwam.

VEETEELT GOED VOOR 18% BROEIKASGASEMISSIES

De Europese Commissie erkent dan weer dat de intensieve veehouderij 'wereldwijd verantwoordelijk is voor een aandeel van ongeveer 18% in de broeikasgasemissies'. Toch antwoordt zij in 2010 het volgende aan Europees parlementslid voor Groen Bart Staes: "Herhaald dient te worden dat veel veehouderijsystemen, in het bijzonder van graasdieren, belangrijke milieudiensten leveren, zoals het behoud van weilanden en hun habitats en de diversiteit van het Europese landschap." Mag ik daar een voorzichtig en licht voorbehoud bij maken?

VERANTWOORDELIJKE BURGERDAAD

En nog geen twee jaar geleden was Annemie Maes, Brussels parlementslid voor Groen, de hoofdindienster van een voorstel tot resolutie 'betreffende het aanbieden van en sensibiliseren rond vegetarische maaltijden'. In de toelichting bij de resolutie wordt verwezen naar een marktstudie van - en dan hebben we ze allemaal gehad - het federale niveau. Uit dit onderzoek komt naar voor dat 93% van de mensen regelmatig vlees eet. Maar bijna twee derde daarvan ziet het zitten om minder vlees te eten. En - in het kader van vanavond zeker zo belangrijk - bijna de helft vindt het eten van minder vlees een 'verantwoordelijke burgerdaad met een positieve impact op het leefmilieu.'

DONDERDAG VEGGIEDAG

"En u? Wat doet u eraan?" hoor ik u stilletjes luidop denken. Wel, Hasselt is officieel aangesloten bij het Donderdag Veggiedag-initiatief. En ik durf zeggen dat ikzelf daar als medewerker van mijn voorganger Toon Hermans hard voor gestreden heb. Maar dan moet ik ook durven zeggen dat het initiatief hier niet het succes kent van bv. een stad als Gent. Ik bespaar u de uitleg over bevoegd- en gevoeligheden, maar het is mijn uitdrukkelijk voornemen om deze dag opnieuw vlot te krijgen. Hoe we dat kunnen en zullen doen, zal het onderwerp zijn van een uitgebreide brainstorm. Biedt dit zekerheden? Neen. Mogelijkheden? Ja, ongetwijfeld.

KLIMAATINSPANNINGEN HASSELT

Dat laatste geldt overigens ook voor de inspanningen die je op stedelijk niveau kan doen voor het klimaat. Zekerheden zijn er niet, mogelijkheden wel. Hasselt heeft zich voorgenomen om tegen 2020 voor de eigen werking klimaatneutraal te zijn. Met de bouw van het nieuwe stadhuis zal die doelstelling al een flink stuk dichterbij komen. Het zal een van de duurzaamste overheidsgebouwen van Vlaanderen zijn.

Dat het ingrijpen van de stad in zijn eigen gebouwen niet um sonst is, toont het voorbeeld van de sporthal van Kiewit aan. Vorig jaar is er energiebesparende verlichting gehangen en is het gebouw grondig geïsoleerd. Geschat werd dat het energieverbruik gemiddeld zou dalen met 30%. De eerste cijfers na de winter geven aan dat het elektriciteitsverbruik met 25% is gedaald. Dat van gas met liefst 75%.

Binnen Hasselt loopt er ook een aantal projecten rond de vermindering van het energieverbruik en de CO2-uitstoot van particuliere woningen. De Stroomlijners en De Huisdokter zijn slechts twee ervan. Een proefproject onder de vorm van collectieve renovatie staat in de steigers en krijgt bij succes zeker navolging.

STEDEN EN GEMEENTEN NEMEN VOORTOUW

Hoe dan ook zal de strijd tegen en de aanpassing aan de klimaatverandering vanuit de steden en gemeenten moeten komen. Hasselt heeft dat goed begrepen: het stelt al jaren een klimaatplan op en is sinds eind vorig jaar ook - als tweede stad in Europa - lid van Mayors Adapt. Dit laatste vraagt maatregelen om zich aan te passen aan de verandering, want omkeerbaar is ze - helaas - niet meer.

Over de positieve aspecten van vegetarisch of veganistisch eten zal ik het niet hebben. Daarmee zou ik spreker Jo Dirix, vertegenwoordiger van EVA, het gras voor de voeten wegmaaien. En hij weet toch al meer over een 'Dag zonder stoofvlees' dan ik.

HASSELT PIONIER IN DIERENWELZIJN

Maar sta me toe dat ik wel nog kort inga op het thema Dierenwelzijn, toch de core-business van de gastheer. Stad Hasselt heeft daarin, waar mogelijk, steeds een voortrekkersrol gespeeld. Het was een van de eerste steden met een schepen voor Dierenwelzijn, het verbood als een van de eersten het gebruik van exotische dieren in circussen en ook met de invoering van een dierenpolitie behoorde het tot de pioniers.

DIERENWELZIJN VANZELFSPREKEND

Op dit ogenblik is het zo dat Dierenwelzijn quasi volledig is ingebed in de reguliere werking van de stad. Hasselt heeft daarbij oog voor de overlast die dieren kunnen veroorzaken. Dat kan gaan van loslopende honden en zwerfkatten tot ratten en al te grote duivenpopulaties. Maar Hasselt heeft ook oog voor de dieren zelf: verwaarlozing en mishandeling kunnen niet door de beugel en kunnen worden aangegeven bij de dierenpolitie. Ook het houden van exotische dieren wordt ten stelligste ontraden. In de brochure 'Hasselt houdt van dieren!', die u achteraan in de zaal kan terugvinden, staat dit alles mooi opgelijst.

VLAAMSE RAAD DIERENWELZIJN

Hasselt wil die pioniersrol inzake Dierenwelzijn niet lossen. Het verheugt me dan ook u te kunnen meedelen dat ik zopas gevraagd ben om als vertegenwoordiger van de Vlaamse steden en gemeenten te gaan zetelen in de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn. Na mijn nanoseconde twijfel - meer werkdruk, een hele verantwoordelijkheid - ben ik er graag op ingegaan. Hasselt zal daarmee het voorrecht krijgen om beleidsbeslissingen vanop de eerste rij mee te maken en nieuwe, goede maatregelen als eerste te implementeren.

Beste aanwezigen,

Ik houd u niet langer op, geef graag het woord aan Jo Dirix van EVA Limburg, wens u een prettige avond en dank u voor uw aandacht.

Joost Venken - Schepen voor Duurzaamheid, Milieu & Dierenwelzijn Stad Hasselt

17 maart 2015 - UHasselt - Oude Gevangenis