"Vooral in steden staan mensen bloot aan hittestress als gevolg van klimaatverandering. Door de blokkering van wind en het vasthouden van warmte in beton, asfalt en stenen kan het in steden nog veel warmer worden dan in de omliggende gebieden. Zo kunnen steden uitgroeien tot heuse hitte-eilanden. Vooral tijdens de nacht kan het temperatuurverschil met de omgeving er oplopen tot 10°C of meer." (*)  

Vandaag vindt de officiële oprichtingsceremonie van Mayors Adapt plaats. Dat is het eerste pan-Europese initiatief dat steden ondersteunt in hun unieke rol bij de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Schepen Joost Venken (Duurzaamheid, Energie & Milieu), die ook al gastspreker was tijdens het startevent, vertegenwoordigt de Limburgse hoofdstad.

ONOMKEERBAAR

Mayors Adapt ontspringt uit de schoot van het al langer bestaande Covenant of Mayors, met ruim 5.000 aangesloten leden. 'Adaptatie' gaat uit van de wetenschappelijke vaststelling dat de klimaatverandering onomkeerbaar is. De mens moet zich daaraan dus aanpassen.

GEVOLGEN

Belangrijke gevolgen van de klimaatverandering voor stedelijke gebieden zijn o.a. een toename van het aantal hittegolven, van het elektriciteitsverbruik, van wateroverlast of van de frequentie van koelwaterbeperkingen. Daarnaast is er een afname van de luchtkwaliteit.

EERSTE VLAAMSE STAD

"Met de plotse hevige storm tijdens het Pukkelpopdrama van 2011 ondervond Hasselt aan den lijve de gevolgen van de klimaatverandering", zegt Venken. "De stad greep dan ook onmiddellijk de kans om mee te stappen in dit initiatief. Het was de eerste Vlaamse stad en na het Griekse Kifissia de tweede Europese. Inmiddels hebben ook grote Europese steden als Rotterdam, Munchen, Madrid, Lissabon en Bratislava zich hierbij aangesloten."

CONCRETE MAATREGELEN

Adaptatie klinkt vaag, maar de maatregelen zijn zeer concreet. Zo kunnen parkings worden aangelegd met stenen waartussen gras kan groeien. De afwatering is dan veel beter. Puur vergeleken met asfalt is dat duurder, maar bij dat laatste moeten voorzieningen getroffen worden om het overtollige water af te leiden. Dat maakt de eerste keuze gewoonweg goedkoper.

GROENDAKEN

"Ook groendaken en -wanden zijn een prima keuze. Ze houden de hitte tegen in de zomer - minder verbruik van airco's - en houden de warmte beter binnen in de winter wat zorgt voor minder verwarmingskosten", legt Venken uit. "Bovendien slagen ze erin water bij te houden, zorgen ze voor verdamping in de stedelijke gebieden en zijn ze ook nog eens gunstig voor de biodiversiteit."

GEBOUWEN

Meer in het algemeen zijn groen- en waterpartijen in de stad ook erg goed wil men het hitte-eilandeffect beperken. Dat is moeilijk in een Vlaanderen waarin nu al dagelijks 6 ha open ruimte ingenomen wordt voor bebouwing. "Niet alleen de gebouwen zullen duurzaam moeten zijn, ook de manier waarop ze zijn ingeplant moet dat zijn", zegt Venken. "Zo kan je er bv. voor zorgen dat er een soort van 'verluchtings- of ventilatiecorridors' tussen gebouwen zijn. Als de wind dan uit de goede richting komt, kan die bij grote hitte zorgen voor verkoeling."

ZIEKTEVERZUIM

Dat de klimaatverandering ? in de steden ? niet alleen gevolgen heeft van praktische aard (wateroverlast, hogere energierekeningen, ?), maar ook voor de mensen moge blijken uit twee cijfers. Tijdens de hittegolf van augustus 2003 stierven in Europa 70.000 meer mensen dan normaal. Ook voor ondernemers zijn zo'n periodes minder goed: tijdens dezelfde periode steeg in Nederland het ziekteverzuim van 3.4% naar 11.5%.

Beluister hier het radio-interview over Mayors Adapt.

Lees ook