Met een nieuw huishoudelijk reglement keren de Hasseltse volkstuinen terug naar de roots of toepasselijker, de wortels van het samen tuinieren. In zes sessies schreven bestuurders, tuiniers en het stadsbestuur aan een nieuw document dat richting geeft aan de toekomst van volkstuinen Banneux, De Tesch en Notelaeren. “Het is nu aan de besturen en tuiniers om dit document te vertalen op het terrein”, zegt schepen voor Natuur Derya Erdogan.

Eind 2022 nam het Hasseltse stadsbestuur het initiatief om een nieuw huishoudelijk reglement uit te werken voor de drie volkstuinen. Samen zijn ze goed voor 170 Hasselaren die duurzame groenten en fruit telen op een oppervlakte van 24.250 vierkante meter. 

“Daarmee wilden we een einde maken aan een woelige periode in de organisaties ter plaatse. Wegens ongekende of onduidelijke regels ontstonden er conflicten tussen bestuurders en tuinders. Bedoeling was om terug te gaan naar de essentie: samen moestuinieren", zegt Derya. “Tijdens drie gezamenlijke oogstmomenten voor alle 170 betrokkenen en drie werksessies met een kerngroep van bestuurders en tuiniers zijn we tot een aantal conclusies gekomen. Op de eerste plaats hebben de oogstmomenten de sociale cohesie en dialoog tussen alle betrokkenen verbeterd. Dat is misschien de grootste verdienste van deze oefening. Er kan opnieuw gepraat worden tussen tuinders onderling maar ook met de besturen.”

Inhoudelijk zijn er daarnaast een aantal zaken die op het terrein leefden nu helder op papier gezet. Zo blijven gebruikers het recht houden om de tuinen doorlopend te bezoeken voor moestuin-gerelateerde activiteiten, maar geeft het nieuwe reglement ook enkele plichten concreet mee. Denk maar aan een verbod op vuur maken, geldt er uiteraard een verbod op bestrijdingsmiddelen en dient men afval mee te nemen.

Om de toegenomen vraag naar volkstuintjes tegemoet te komen, wordt in de toekomst het aantal percelen per tuinder beperkt. “Nieuwe tuinders zullen nog slechts één perceel toegewezen kunnen krijgen. Daar is ook afgespreken dat, zoals vandaag al geldt in De Tesch, er geen individuele tuinhuizen meer gebouwd mogen worden maar de stad zal voorzien in een gemeenschappelijke bergruimte. Nu zien we dat sommige tuinders soms meer dan een handvol percelen beheren en daar constructies op neergepoot hebben die dienstdoen als ontmoetingsplaats bijvoorbeeld. Dat is niet de essentie van volkstuinieren”, aldus Derya. 

Voor bestaande tuinders geldt er een uitdoofbeleid tot 2030. Individuele tuinhuizen mogen tot uiterlijk dan blijven staan maar koterijen die een andere functie hebben, worden verwijderd in samenspraak met het bestuur.

“Ook aan de structuur is er gewerkt. De besturen engageren zich met dit reglement om meer aanspreekbaar te zijn en na onderling overleg een gedeelde verantwoordelijkheid op te nemen samen met de tuinders. Die laatsten krijgen ook de mogelijkheid tot meer inspraak in het dagelijks bestuur. Op die manier verwachten we dat er een terug een gemeenschapsgevoel ontstaat.”

Het nieuwe huishoudelijk reglement zal dinsdag aan de gemeenteraad worden voorgelegd en daarna bekrachtigd worden door de algemene vergadering van de verschillende volkstuinen. Derya benadrukt dat het initiatief na de gemeenteraad weer volledig bij de tuinen ligt.

“Wij zijn dit traject gestart om te ondersteunen in een periode dat het moeilijker ging. We hebben tijdens elk oogstmoment dat wij geen scheidsrechter zouden spelen bij interne conflicten en dat in de toekomst ook niet zullen doen - iets wat we trouwens bij een sportclub die in een van onze sporthallen speelt ook niet doen. Volgens mij ligt er een mooi document op tafel dat de start kan zijn van een nieuw verhaal. Maar het is aan de tuinders én besturen om dat samen op het terrein te vertalen.”